“ตามรอยมะแข่น ลุ่มน้ำแขว่ง สู่การอนุรักษ์ที่ยั่งยืน”
โรงเรียนเมืองลีประชาสามัคคี
โครงการค่ายเยาวชนต้นกล้า “ฮักเมืองน่าน ฮักป่า” ได้เรียนรู้ถึงระบบนิเวศป่าไม้ลุ่มน้ำและรู้ทันสภาพการณ์การเปลี่ยนแปลงของนิเวศป่าไม้ในจังหวัดน่านผ่านระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์และเชื่อมโยงเป็นเครือข่ายเยาวชนขับเคลื่อนเยาวชนกิจกรรมด้านการฟื้นฟูป่าไม้ของจังหวัดน่าน ทางโรงเรียนเมืองลีประชาสามัคคี ได้เล็งเห็นความสำคัญของวัตถุประสงค์ดังกล่าว จึงได้แต่งตั้งกลุ่ม ต้นกล้าเยาวชน คนเมืองลี-ปิงหลวง ได้เข้าร่วมกิจกรรมดังกล่าว และนำความรู้ที่ได้มาจัดทำโครงการ “ตามรอย มะแข่น ลุ่มน้ำแขว่ง สู่การอนุรักษ์ที่ยั่งยืน” เพื่อสืบสานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
บ้านน้ำแขว่ง มีสภาพพื้นที่เป็นภูเขาสูงชัน พื้นที่ราบเป็นบางส่วน มีความอุดมสมบูรณ์ไปด้วยป่าไม้นานาพันธุ์
เพราะเป็นต้นน้ำสายหลักคนในชุมชนส่วนมากประกอบอาชีพทำไร่ โดยเฉพาะไร่ข้าวโพด ทำให้มีการบุกรุกทำลายป่า
ส่งผลกระทบมากมาย และส่งผลกระทบต่อจำนวนต้นมะแข่นที่ถูกทำลายไปพร้อมกับการทำไร่ข้าวโพด พวกเราจึงคิดหาแนวทางในการอนุรักษ์ต้นมะแข่นที่เป็นพืชที่มีความพิเศษในตัว คือจะเป็นพืชที่หวงพันธุ์และเป็นพืชที่อ่อนแอ ต้องการสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ให้อยู่คู่ท้องถิ่น ทำให้ผืนป่ามีความอุดมสมบูรณ์ส่งผลให้ระบบนิเวศวิทยา
วัตถุประสงค์
1. เพื่อสำรวจจำนวนต้นมะแข่น ในพื้นที่บ้านน้ำแขว่ง หมู่ที่ 6 ตำบลเมืองลี อำเภอนาหมื่น จังหวัดน่าน
2. เพื่อให้นักเรียนกลุ่มต้นกล้าเยาวชน คนเมืองลี-ปิงหลวงได้ใช้อุปกรณ์ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์บอกตำแหน่งพิกัด ดาวเทียมของต้นมะแข่น
3. เพื่ออนุรักษ์พันธุ์พืชท้องถิ่นมะแข่นเมืองลี ตามโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
มีมะแข่น 305 ต้น อยู่ในพื้นที่ นอกจากนี้ยังได้แผนที่ของโครงการ “ตามรอยมะแข่น ลุ่มน้ำแขว่ง สู่การอนุรักษ์ที่ยั่งยืน” ที่ระบุจำนวนต้นมะแข่นในแต่ละโซนพื้นที่ในบ้านน้ำแขว่ง พื้นที่ตั้งคุ้มแต่ละคุ้มในบ้านน้ำแขว่ง รวมถึงถนนที่ใช้สัญจร พื้นที่ลุ่มน้ำแขว่งเป็นพื้นที่ที่มีโครงการขยายผลโครงการหลวงน้ำแขว่ง อ.นาหมื่น จ.น่าน โดยสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง จากมูลนิธิโครงการหลวง บริเวณบ้านน้ำแขว่งเป็นต้นน้ำเหนือสุดที่ทำให้เกิดสายน้ำเพื่อใช้ในการอุปโภค-บริโภค ของประชาชนในชุมชน
ที่มา: โครงการ “ฮักเมืองน่านฮักป่า” ปี 2556 ดำเนินงานโดย มูลนิธิฮักเมืองน่าน